Commissie beveelt nieuwe maatregelen aan tegen kanker die door vaccinatie kunnen worden voorkomen in het kader van het Europees kankerbestrijdingsplan

Vandaag komt de Europese Commissie met een aanbeveling om de lidstaten te ondersteunen bij hun inspanningen om kanker te voorkomen door middel van vaccinatie. Het ismet name gericht op het stimuleren van het gebruik van twee belangrijke vaccinaties waarmee virale infecties die tot kanker kunnen leiden, kunnen worden voorkomen: tegen humaan papillomavirussen (HPV) en het hepatitis B-virus (HBV), en het verbeteren van de monitoring van de dekkingspercentages.

De aanbeveling maakt deel uit van het Europees kankerbestrijdingsplan, een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie. Naar schatting is ongeveer 40 % van de gevallen van kanker in de EU te voorkomen. Volgens een nieuw verslag dat vandaag is gepubliceerd, werd in 2021 echter slechts ongeveer 5 % van de totale uitgaven voor gezondheidszorg in de EU-lidstaten besteed aan preventie.

Kanker die door vaccinatie kan worden voorkomen

Om baarmoederhalskanker en andere vormen van kanker als gevolg van HPV, zoals bepaalde hoofd- en nekkanker en andere anogenitiale kanker, uit te bannen, heeft het Europees kankerbestrijdingsplan de lidstaten als doel gesteld om uiterlijk in 2030 een HPV-vaccinatiegraad van 90 % voor meisjes te bereiken en de vaccinatie van jongens aanzienlijk te verhogen. Het kankerbestrijdingsplan heeft ook tot doel de toegang tot en de toename van het gebruik van HBV-vaccinatie te waarborgen, met name om leverkanker te voorkomen. Deze vaccins zijn van vitaal belang voor de bescherming van de volksgezondheid en de ondersteuning van veerkrachtige gezondheidsstelsels.

Er is echter nog een lange weg te gaan om deze doelstellingen te bereiken. Veel lidstaten zijn ver onder de HPV-vaccinatiegraad van 50 % voor meisjes en er zijn beperkte gegevens beschikbaar voor jongens en jonge volwassenen, en er is een aanzienlijk gebrek aan gegevens over de HBV-vaccinatiegraad.

De aanbeveling van vandaag bevat een reeks maatregelen die de lidstaten kunnen nemen om het gebruik van deze levensreddende vaccins te verbeteren. Genoemd kunnen worden:

  • Gratis en/of volledig vergoede vaccinatie;
  • Ervoor zorgen dat vaccinatie gemakkelijk toegankelijk is, met name voor de doelgroepen en kwetsbare bevolkingsgroepen of bevolkingsgroepen met een hoog risico;
  • Integratie van door vaccinatie te voorkomen kankerimmunisatie in hun nationale kankerplannen;
  • Versterking van de communicatie-inspanningen, met name door de voordelen van vaccinatie onder de aandacht te brengen voor ouders, jongeren en doelgroepen en door mis- en desinformatie aan te pakken;
  • Het verbeteren van de monitoring en rapportage van de vaccinatiegraad, om vast te stellen waar lacunes moeten worden aangepakt;
  • Vaststelling van een concrete doelstelling voor HPV-vaccinatie voor jongens;
  • Specifiek voor HBV, de nationale inspanningen opvoeren om de door de WHO vastgestelde doelstellingen voor 2030 te halen:
    • 95 % vaccinatiegraad (3e dosis) van de vaccinatie tegen HBV bij kinderen;
    • 95 % van de zwangere vrouwen onderzocht op hepatitis B;
    • 95 % van de pasgeborenen die tijdig (binnen 24 uur na de geboorte) zijn gevaccineerd met een HBV, onder meer door de systemen voor het monitoren van de vooruitgang in de richting van die doelstellingen te versterken en door zo nodig gebruik te maken van de beschikbare steun van het ECDC.
  • Het opzetten van sterke elektronische vaccinatieregisters;
  • Uitwisseling van beste praktijken met andere lidstaten om de nationale inspanningen te verbeteren.

De Commissie zal de lidstaten ook ondersteunen bij de uitvoering van de aanbeveling. Het zal met name een model bieden voor communicatiecampagnes die kunnen worden aangepast aan de nationale behoeften en rekening houdend met de specifieke nationale kenmerken, om het bewustzijn van het belang van deze vaccinaties te helpen vergroten. De Commissie zal ook helpen om de monitoring in de hele EU te verbeteren, terwijl het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) tegen eind 2024 een nieuw dashboard van nationale vaccinatiepercentages voor HPV en HBV zal ontwikkelen om een beter overzicht van de situatie te bieden.

Tegelijkertijd blijft het EU4Health-programma aanzienlijke financiële steun verlenen aan de lidstaten bij hun inspanningen om vaccinatie te stimuleren en kanker te bestrijden. In 2024 zal een gemeenschappelijk optreden worden gelanceerd om de lidstaten te ondersteunen bij het verhogen van de HPV-vaccinatie en het aanpakken van overdraagbare ziekten zoals hepatitis en hiv/aids, met 20 miljoen euro uit de EU-begroting.

Voor meer informatie

Voorstel voor een aanbeveling van de Raad over kanker die door vaccinatie kan worden voorkomen

Factsheet „Het Europees kankerbestrijdingsplan: Een verschil maken”

Europees kankerbestrijdingsplan

Factsheet over vaccinatiegraad

Europees register voor ongelijkheden bij kanker

Gegevens over de prevalentie van kanker