Vragen en antwoorden over het verslag over de rechtsstaat 2024

Wat is het verslag over de rechtsstaat?

Het verslag over de rechtsstaat is een preventief instrument dat deel uitmaakt van de jaarlijkse rechtsstaatcyclus. Het vormt een aanvulling op andere mechanismen en instrumenten op EU-niveau, die elk hun eigen doel hebben en samen het zogenoemde “rechtsstaatinstrumentarium van de EU” vormen. Doel van het verslag is het volgen en beoordelen van belangrijke ontwikkelingen met betrekking tot de toestand van de rechtsstaat, zowel positief als negatief.

Het verslag brengt de belangrijkste uitdagingen in kaart en ondersteunt de lidstaten op deze manier bij het handhaven van de rechtsstaat, in samenwerking met de Commissie, andere lidstaten en belangrijke belanghebbenden zoals de Commissie van Venetië. Het verslag is een belangrijk referentiepunt op EU- en nationaal niveau geworden. De gerichte monitoring heeft geleid tot een beter gemeenschappelijk inzicht in de ontwikkelingen op nationaal niveau, waardoor risico's in kaart kunnen worden gebracht, mogelijke oplossingen kunnen worden ontwikkeld en de steun in een vroeg stadium kan worden gericht. Het verslag betreft de ontwikkelingen op vier belangrijke gebieden: het justitieel stelsel, het kader voor corruptiebestrijding, pluriformiteit en vrijheid van de media, en andere institutionele kwesties in verband met controles en waarborgen.

Het verslag van 2024 geeft een beoordeling van de situatie op het gebied van de rechtsstaat in de lidstaten, met inbegrip van de follow-up van de aanbevelingen van 2023, en de belangrijke ontwikkelingen op EU-niveau sinds juli 2023. Het bestaat uit een algemeen verslag en afzonderlijke hoofdstukken over de EU-lidstaten en, voor het eerst, over vier uitbreidingslanden. Het verslag bevat ook concrete aanbevelingen voor de lidstaten om de lopende hervormingen verder te ondersteunen en hen te helpen bij het vaststellen van verbeterpunten.

Waarom zijn bepaalde uitbreidingslanden in het verslag opgenomen en hoe zijn zij gekozen?

De opname van bepaalde uitbreidingslanden in het verslag is de belangrijkste innovatie in het verslag over de rechtsstaat 2024. Naast de duidelijke economische en veiligheidsvoordelen van een grotere Unie is de EU vastbesloten de rechtsstaat wereldwijd en in haar directe omgeving te bevorderen als essentieel element van mensenrechten en democratie. Een van de belangrijkste doelstellingen van de uitbreiding van de EU is de rechtsstaat stevig te verankeren op ons continent. De opname van de verst gevorderde uitbreidingslanden in het verslag over de rechtsstaat 2024 is bedoeld om deze landen in een vroeg stadium op voet van gelijkheid met de lidstaten te plaatsen. Een en ander zal hun hervormingsinspanningen ondersteunen om, in de aanloop naar de toetreding, onomkeerbare vooruitgang te boeken op het gebied van democratie en de rechtsstaat en om na de toetreding blijvend hoge normen te garanderen.

Daarom heeft de Commissie Albanië, Montenegro, Noord-Macedonië en Servië verzocht om aan het verslag van 2024 mee te werken op basis van objectieve, op verdiensten gebaseerde criteria, zowel wat betreft de formele fase van vooruitgang in hun respectieve toetredingsproces als de mate van paraatheid die specifiek betrekking heeft op aangelegenheden die verband houden met de rechtsstaat. Deze aanpak maakt het mogelijk om de reikwijdte van het verslag in de toekomst uit te breiden tot andere uitbreidingslanden, zoals bepaald in de politieke beleidslijnen van de voorzitter voor de volgende Europese Commissie.

Hoe hebben de lidstaten gevolg gegeven aan de aanbevelingen in het verslag van 2023?

In het verslag van 2024 wordt vooral ingegaan op de wijze waarop de lidstaten gevolg hebben gegeven aan de aanbevelingen die vorig jaar zijn gedaan. Uit het verslag blijkt dat 68 % van de in 2023 gedane aanbevelingen door de lidstaten in meer of mindere mate is opgevolgd; dit percentage is vergelijkbaar met dat uit het verslag van vorig jaar. Voor elke aanbeveling uit 2023 wordt een beoordeling van de geboekte vooruitgang gegeven. Op basis hiervan, en rekening houdend met nieuwe ontwikkelingen, bevat het verslag van 2024 een geactualiseerde reeks landspecifieke aanbevelingen voor elke lidstaat. Deze aanbevelingen bouwen voort op de aanbevelingen van vorig jaar, in geval van geen of gedeeltelijke uitvoering, of zijn op nieuwe uitdagingen gericht. Zij zijn opgesteld in overeenstemming met de beginselen die in de methodologie van het verslag zijn vastgelegd.

De aanbevelingen moeten de lidstaten ondersteunen bij lopende of geplande hervormingen, positieve ontwikkelingen aanmoedigen en helpen na te gaan waar behoefte is aan verbetering met betrekking tot recente veranderingen of hervormingen. In de hoofdstukken over de landen is de Commissie voortgegaan met de follow-up van de uitdagingen en ontwikkelingen die in de vorige verslagen zijn vastgesteld, en heeft zij haar beoordeling op bepaalde gebieden verdiept.

Hoe heeft de Commissie gevolg gegeven aan de aanbevelingen en de uitvoering ervan beoordeeld?

De Commissie verzoekt de lidstaten technische follow-upvergaderingen te houden om de aanbevelingen in het verslag te bespreken. Verscheidene lidstaten hebben actief gereageerd en aan deze aanvullende technische dialoog deelgenomen. Daarnaast zijn er regelmatig bilaterale bijeenkomsten op politiek niveau gehouden en zijn de commissarissen het verslag over de rechtsstaat blijven bespreken met vertegenwoordigers in de nationale parlementen. De landenbezoeken boden een goede gelegenheid om van gedachten te wisselen over de follow-up van de aanbevelingen in het verslag van 2023.

De analyse in het verslag bevat een beoordeling van de vooruitgang die de lidstaten hebben geboekt bij de uitvoering van de aanbevelingen van 2023, op basis van een kwalitatieve analyse van de ontwikkelingen sinds juli 2023, rekening houdend met de algemene context in de lidstaten. Afhankelijk van de vooruitgang die is geboekt met betrekking tot de verschillende onderdelen van elke aanbeveling, gaf de Commissie in alle gevallen een beoordeling op basis van de volgende categorieën: geen vooruitgang, enige vooruitgang, aanzienlijke vooruitgang en volledige uitvoering.

Uit het verslag blijkt dat er forse inspanningen worden geleverd om gevolg te geven aan de aanbevelingen van het verslag. Afhankelijk van de aard en het onderwerp ervan kunnen sommige aanbevelingen meer tijd in beslag nemen dan de jaarlijkse cyclus van deze verslagen. Dit kan te wijten zijn aan de noodzaak om uitgebreide politieke raadplegingen en raadplegingen van belanghebbenden te houden of aan het feit dat verkiezingscycli de voortgang van de voorbereiding en goedkeuring van wetgeving kunnen onderbreken.

Wat zijn de beginselen om de aanbevelingen te kiezen?

In lijn met het preventieve karakter van het verslag en op basis van een permanente dialoog met de lidstaten is het doel van deze nieuwe aanbevelingen: i) de lidstaten te ondersteunen bij hun hervormingsinspanningen; ii) positieve ontwikkelingen aan te moedigen, en iii) vast te stellen waar behoefte is aan verbeteringen of follow-up van hervormingen, ook met het oog op de aanpak van systemische uitdagingen. De aanbevelingen vloeien rechtstreeks voort uit de analyse in de landenhoofdstukken en bieden de lidstaten een leidraad om de aan de orde gestelde punten van zorg op een passende manier aan te pakken. De aanbevelingen lopen geenszins vooruit op procedures die de Commissie kan inleiden op grond van andere rechtsinstrumenten, zoals inbreukprocedures of de verordening inzake conditionaliteit.

Bij de opstelling van de aanbevelingen zijn de volgende beginselen in acht genomen, zoals vastgesteld in de methodologie van het verslag:

• Voor alle lidstaten zijn landspecifieke aanbevelingen geformuleerd, met volledige inachtneming van de beginselen van gelijke behandeling en evenredigheid.
• De aanbevelingen in het verslag zijn gebaseerd op een diepgaande beoordeling in de landenhoofdstukken. Daarbij zijn objectieve criteria toegepast die zijn afgeleid van het EU-recht of Europese en internationale normen.
• De aanbevelingen staan in verhouding tot de vastgestelde uitdagingen. Ze moedigen ook positieve hervormingsinspanningen aan.
• De aanbevelingen zijn voldoende specifiek om de lidstaten in staat te stellen een concrete en uitvoerbare follow-up te geven, rekening houdend met de nationale bevoegdheden, rechtsstelsels en institutionele context.
• Bij het opstellen van de aanbevelingen heeft de Commissie bijzondere aandacht besteed aan de samenhang en synergieën met andere processen, zoals het Europees Semester, de verordening inzake conditionaliteit en de nationale plannen voor herstel en veerkracht.
• In volgende edities van het verslag over de rechtsstaat zal worden beoordeeld welk gevolg aan de aanbevelingen is gegeven.

Dit verslag bevat geen aanbevelingen voor uitbreidingslanden. Deze aanbevelingen worden uitsluitend gedaan in het kader van het jaarlijkse uitbreidingspakket.

Hoe heeft de Commissie het verslag over de rechtsstaat 2024 opgesteld?

De editie 2024 is het resultaat van een inclusief samenwerkingsproces met de lidstaten en met belanghebbenden. De openbare methodologie is bijgewerkt na besprekingen met de lidstaten, maar is verder ongewijzigd gebleven.

In november 2023 zijn de lidstaten geraadpleegd over de vragenlijst die is gebruikt om input voor het vijfde verslag te verzamelen. Tussen december 2023 en januari 2024 ontving de Commissie schriftelijke bijdragen van de lidstaten en ook ongeveer 250 schriftelijke bijdragen van belanghebbenden over specifieke ontwikkelingen in de lidstaten en op EU-niveau. De uitbreidingslanden hebben ook schriftelijke updates verstrekt ter aanvulling van de in het kader van het uitbreidingsproces verstrekte informatie.

Tussen januari en april 2024 werden in het kader van de landenbezoeken in alle 27 lidstaten en de vier uitbreidingslanden meer dan 650 online vergaderingen gehouden, en heeft de Commissie de ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat besproken met meer dan 900 nationale autoriteiten, waaronder justitiële autoriteiten, handhavingsinstanties en andere belanghebbenden, zoals journalistenverenigingen en maatschappelijke organisaties. Alle landen kregen de gelegenheid om vóór de vaststelling van het vijfde verslag over de rechtsstaat feitelijke updates over hun landenhoofdstukken te verstrekken.

Het netwerk voor de rechtsstaat, dat in 2020 is opgezet, fungeert nog steeds als permanent communicatiekanaal tussen de Commissie en de lidstaten. De uitbreidingslanden hebben ook het verzoek gekregen om een contactpunt aan te wijzen, en sinds mei 2024 nemen zij als waarnemer aan dit netwerk deel.

Hoe heeft de Commissie de ontwikkelingen met betrekking tot de rechtsstaat op nationaal niveau beoordeeld?

De beoordelingen in de landenhoofdstukken zijn opgesteld volgens de methodologie van de Commissie, die openbaar is en met de lidstaten is besproken. Op basis van verschillende bronnen zijn de werkzaamheden toegespitst op vier hoofdpijlers: het justitieel stelsel, het kader voor corruptiebestrijding, de vrijheid en pluriformiteit van de media, en andere institutionele kwesties in verband met controles en waarborgen. Voor elke pijler is in de methodologie verwezen naar de bepalingen van het EU-recht en Europese normen die van belang zijn voor de beoordeling. Ook wordt verwezen naar adviezen en aanbevelingen van de Raad van Europa, die nuttige richtsnoeren bieden.

De landenhoofdstukken berusten op een kwalitatieve beoordeling door de Commissie en leggen de nadruk op een synthese van belangrijke ontwikkelingen sinds de vaststelling van het vorige verslag. De beoordeling gaat in op knelpunten en positieve ontwikkelingen, waaronder goede praktijken. In elk landenhoofdstuk is de analyse vooral gericht op gebieden waar zich belangrijke ontwikkelingen hebben voorgedaan, of waar in het vorige verslag grote problemen zijn vastgesteld die tijdens de verslagperiode nog niet waren opgelost. Voor de uitbreidingslanden wordt, met bijzondere aandacht voor recente ontwikkelingen, ook een overzicht van de uitgangssituatie in de landen verstrekt om de beoordeling te verankeren.

De landenhoofdstukken zijn niet bedoeld om alle aspecten van de rechtsstaat op nationaal niveau volledig te beschrijven, maar gaan in op de belangrijkste ontwikkelingen. De specifieke aanbevelingen voor elke lidstaat vloeien rechtstreeks voort uit de beoordelingen in de landspecifieke hoofdstukken.

Welke toegevoegde waarde heeft het verslag over de rechtsstaat?

Door de ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat in alle lidstaten systematisch en objectief te onderzoeken, toont het verslag over de rechtsstaat sinds 2020 elk jaar opnieuw aan dat de rechtsstaat centraal staat voor burgers en bedrijven in alle delen van de EU. Vijf jaar later is de paraatheid van de lidstaten en van de EU als geheel om nieuwe problemen aan het licht te brengen, te voorkomen en aan te pakken, aanzienlijk verbeterd. Dit wordt ook geïllustreerd door de betrokkenheid en samenwerking waarvan de lidstaten opnieuw blijk hebben gegeven bij de voorbereiding van het verslag van dit jaar.

Het verslag is een echte aanjager geworden van positieve hervormingen, en het verslag van dit jaar toont nogmaals aan dat er in de lidstaten belangrijke inspanningen worden geleverd om gevolg te geven aan de aanbevelingen van vorig jaar en de vastgestelde problemen aan te pakken. Tegelijkertijd duurt de uitvoering van sommige aanbevelingen wegens hun aard en onderwerp langer dan de jaarlijkse cyclus. Over het geheel genomen is, althans tot op zekere hoogte, gevolg gegeven aan twee derde van de in 2023 gedane aanbevelingen voor belangrijke hervormingen op het gebied van nationale rechtsstelsels, kaders voor corruptiebestrijding, de pluriformiteit en vrijheid van de media, en andere institutionele controles en waarborgen. De aanbevelingen van 2024 hebben tot doel de lidstaten verder te helpen en te ondersteunen bij hun inspanningen om de lopende hervormingen door te voeren en om vast te stellen waar nog verbeteringen nodig kunnen zijn om specifieke punten van zorg aan te pakken.

Het verslag over de rechtsstaat speelt een belangrijke rol in zowel het politieke als het technische debat over de rechtsstaat op EU- en op nationaal niveau. Het is van cruciaal belang voor onze inspanningen om de rechtsstaat in de EU te bevorderen en te beschermen. Dit is bevestigd door de positieve evaluatie van de jaarlijkse dialoog over de rechtsstaat van de Raad in 2023, waarin het verslag over de rechtsstaat als basis voor de dialoog is geformaliseerd.

Het verslag wordt ook gebruikt als basis voor besprekingen in het Europees Parlement, waarbij algemene discussies en landspecifieke hoorzittingen en vergaderingen worden georganiseerd in het kader van een proefproject inzake democratie, de rechtsstaat en grondrechten, en een nieuwe Groep voor toezicht op de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten.

Op nationaal niveau heeft de Commissie de landspecifieke bevindingen van het jaarlijkse verslag over de rechtsstaat in veel nationale parlementen gepresenteerd en besproken. Daarnaast heeft de Commissie samen met het Bureau voor de grondrechten nog meer nationale dialogen over de rechtsstaat georganiseerd, waarbij verschillende nationale belanghebbenden op nationaal niveau worden samengebracht en ernaar wordt gestreefd hen nauwer te betrekken bij de follow-up van de verslagen over de rechtsstaat.

Welke belanghebbenden zijn geraadpleegd?

De Commissie heeft gerichte raadplegingen van belanghebbenden gehouden: hierbij zijn algemene en landspecifieke bijdragen geleverd door een brede waaier van EU-agentschappen, Europese netwerken, nationale en Europese organisaties uit het maatschappelijk middenveld alsmede beroepsverenigingen en internationale en Europese actoren. Het gaat onder meer om het Bureau voor de grondrechten, het Europees Netwerk van Raden voor de rechtspraak (ENCJ), het netwerk van voorzitters van de Hoge Rechtscolleges van de Europese Unie, het Europees netwerk van nationale mensenrechteninstellingen (ENNHRI), de Raad van de balies van Europa (CCBE), de Raad van Europa, het Bureau van de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en nationale en internationale maatschappelijke organisaties en journalistenverenigingen.

Het verslag bouwt ook voort op een reeks studies en verslagen, zoals de monitor voor de pluriformiteit van de media, relevante Eurobarometers en het EU-scorebord voor justitie.

Hoe zal de Commissie de lidstaten en uitbreidingslanden helpen om de vastgestelde problemen aan te pakken?

Er bestaan al verschillende instrumenten en financieringsmogelijkheden om structurele hervormingen via technische bijstand en projectfinanciering te ondersteunen. Zo beschikt de Commissie sinds 2017 over een specifiek instrument voor de technische ondersteuning van hervormingen op het vlak van de rechtsstaat in de lidstaten. De steun kan de vorm aannemen van deskundigen- en onderzoeksmissies ter plaatse, uitwisseling van beste praktijken, diagnostische analyses en de ontwikkeling en uitvoering van gerichte oplossingen.

De aanbevelingen bieden de lidstaten daarnaast een leidraad om de in het verslag aan de orde gestelde punten van zorg of punten voor follow-up aan te pakken. De Commissie staat klaar om de lidstaten verder bij te staan bij de uitvoering van de aanbevelingen, onder meer door middel van bilaterale technische dialogen.

Ook andere programma's van de Commissie, zoals de programma's voor justitie en burgers, gelijkheid, rechten en waarden, helpen de lidstaten om problemen aan te pakken, onder meer via oproepen tot het indienen van voorstellen die openstaan voor het maatschappelijk middenveld en andere belanghebbenden.

Om door middel van concrete hervormingen en investeringsmaatregelen gevolg te geven aan een aantal landspecifieke aanbevelingen die relevant zijn voor de rechtsstaat in het kader van het Europees Semester, is de Commissie met verschillende lidstaten overeengekomen om concrete mijlpalen en doelstellingen op te nemen in hun herstel- en veerkrachtplannen. Die omvatten belangrijke hervormingsprioriteiten, zoals het verbeteren van het ondernemingsklimaat door middel van efficiënte overheidssystemen en rechtsstelsels. Deze werden vervolgens formeel goedgekeurd door de Raad en worden nu geleidelijk uitgevoerd.

Zoals aangekondigd in de beleidslijnen van de voorzitter voor 2024, zal de Commissie trachten een nauwer verband te leggen tussen het verslag over de rechtsstaat en de daarin vervatte aanbevelingen enerzijds en de financiering in het kader van de EU-begroting anderzijds: dit zal een belangrijke overweging zijn in ons streven naar maximale voordelen van het volgende meerjarig financieel kader voor de Europese burgers.

De Commissie zal met de uitbreidingslanden blijven samenwerken in het kader van de toetredingsprocessen. Kwesties in verband met de rechtsstaat, de werking van democratische instellingen en de grondrechten behoren tot de fundamentele aspecten van het uitbreidingsproces. Deze essentiële kwesties worden in het kader van de toetredingsonderhandelingen prioritair behandeld, samen met de economische criteria, de hervorming van het openbaar bestuur en het beheer van de overheidsfinanciën. Uitbreiding is een op verdiensten gebaseerd proces; daarom staan vooruitgang met betrekking tot de fundamentele aspecten en de werking van democratische instellingen centraal in de beoordeling van deze landen. De rechtsstaat is ook een essentieel onderdeel van de nieuwe hervormings- en groeifaciliteit voor de Westelijke Balkan. Om ten volle van deze ongekende steunmechanismen te kunnen profiteren, moeten landen een overeengekomen hervormingsagenda opstellen en uitvoeren, met concrete stappen op het gebied van de fundamentele aspecten.

Wat is de jaarlijkse rechtsstaatcyclus?

De jaarlijkse rechtsstaatcyclus is een jaarlijkse dialoog tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie, samen met de lidstaten en de nationale parlementen, het maatschappelijk middenveld en andere belanghebbenden. Het verslag over de rechtsstaat vormt de kern van dit proces.

De jaarlijkse cyclus wordt georganiseerd rond de voorbereiding van het verslag over de rechtsstaat en de follow-up daarvan. Het verslag dient als basis voor besprekingen in de EU om te voorkomen dat problemen ontstaan of verergeren en om beste praktijken in kaart te brengen en uit te wisselen. Als knelpunten zo vroeg mogelijk worden geconstateerd, met wederzijdse steun van de Commissie, andere lidstaten en belanghebbenden, waaronder de Raad van Europa, helpt dit de lidstaten oplossingen te vinden om de rechtsstaat te waarborgen en te beschermen.

De jaarlijkse rechtsstaatcyclus is onderdeel van de bredere inspanningen van de EU om haar fundamentele waarden te bevorderen en te verdedigen. Dat gebeurt ook via het Actieplan voor Europese democratie, de vernieuwde strategie voor de uitvoering van het Handvest van de grondrechten, en gerichte strategieën om een Unie van gelijkheid te helpen verwezenlijken.

Hoe verhoudt het verslag over de rechtsstaat zich tot andere procedures?

Het verslag over de rechtsstaat is een preventief mechanisme dat tot doel heeft de situatie op het gebied van de rechtsstaat in de hele EU te verbeteren, het bewustzijn met betrekking tot bestaande problemen te vergroten en oplossingen in een vroeg stadium te faciliteren om te voorkomen dat de situatie zou verslechteren. Het vormt een aanvulling op verschillende andere mechanismen en instrumenten op EU-niveau die elk hun eigen doel hebben.

Bij het opstellen van de aanbevelingen van het verslag heeft de Commissie bijzondere aandacht besteed aan de samenhang en synergieën met andere processen, zoals het Europees Semester, de verordening inzake conditionaliteit en de nationale plannen voor herstel en veerkracht.

• Artikel 7 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU)

De procedure van artikel 7 VEU blijft een uitzonderlijk responsinstrument dat de EU kan inzetten indien er duidelijk gevaar bestaat voor een ernstige schending van de in artikel 2 VEU bedoelde waarden, waaronder de rechtsstaat, of bij een ernstige en voortdurende schending van die waarden.

• Inbreukprocedures

Inbreukprocedures hebben een specifieke doelstelling: het waarborgen van de correcte toepassing van het EU-recht door de lidstaten. Op grond van de Verdragen kan de Commissie gerechtelijke stappen ondernemen tegen een lidstaat die het EU-recht niet uitvoert door een inbreukprocedure in te leiden en de zaak uiteindelijk aanhangig te maken bij het Hof van Justitie.

• Conditionaliteitsmechanisme voor de rechtsstaat

Het algemene conditionaliteitsmechanisme is een begrotingsinstrument dat beoogt de nadelige gevolgen te verhelpen die schendingen van de beginselen van de rechtsstaat kunnen hebben voor de financiële belangen van de Unie.

De Commissie kan bij het vaststellen en beoordelen van schendingen van de beginselen van de rechtsstaat die de financiële belangen van de EU schaden, rekening houden met het verslag over de rechtsstaat en met andere bronnen van andere instellingen (zoals het Europees Bureau voor fraudebestrijding, het Europees Openbaar Ministerie en de Europese Rekenkamer).

• Herstel- en veerkrachtfaciliteit

Om door middel van concrete hervormingen en investeringsmaatregelen gevolg te geven aan een aantal landspecifieke aanbevelingen die relevant zijn voor de rechtsstaat in het kader van het Europees Semester, is de Commissie met verschillende lidstaten overeengekomen om concrete mijlpalen en doelstellingen op te nemen in hun herstel- en veerkrachtplannen. Deze werden vervolgens formeel goedgekeurd door de Raad en worden nu geleidelijk uitgevoerd.

• Het EU-scorebord voor justitie

Het EU-scorebord voor justitie biedt vergelijkende gegevens over de werking van de nationale rechtsstelsels. Het is een van de informatiebronnen voor het verslag over de rechtsstaat, het conditionaliteitsmechanisme voor de rechtsstaat en het Europees Semester.

• Uitbreidingsverslagen

In de jaarlijkse uitbreidingsverslagen wordt de balans opgemaakt van de algemene vorderingen van elk land dat een toetredingstraject volgt. De Commissie kan alleen aanbevelen om verder te gaan met de onderhandelingen als er tastbare en continue vooruitgang wordt geboekt op het gebied van de rechtsstaat. Het jaarlijkse uitbreidingspakket en de landenverslagen zullen dezelfde rol in het toetredingsproces blijven spelen als voorheen. De opname van de verst gevorderde uitbreidingslanden in de verslagen over de rechtsstaat heeft tot doel deze landen in een vroeg stadium op voet van gelijkheid met de lidstaten te plaatsen. Het toezicht ondersteunt hun hervormingsinspanningen en helpt de autoriteiten om verdere daadwerkelijke vooruitgang te boeken in het toetredingsproces en om na de toetreding in staat te zijn hoge normen te handhaven.

Meer informatie

Verslag over de rechtsstaat 2024

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Situatie op het gebied van de rechtsstaat in de Europese Unie

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Aanbevelingen

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Hoofdstukken per land

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Samenvattingen van de hoofdstukken per land en aanbevelingen

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Methode

De jaarlijkse rechtsstaatcyclus – Factsheet

Het EU-instrumentarium voor de rechtsstaat – Factsheet

Verslag over de rechtsstaat 2024 – Persbericht

Speciale Eurobarometer 553 over de rechtsstaat

Eurobarometer 584 over de houding van burgers ten opzichte van corruptie in de EU

Eurobarometer 542 over de houding van het bedrijfsleven ten opzichte van corruptie in de EU